Mantelzorg is een waardevolle, maar vaak zware taak. Uitputting ligt op de loer, zeker wanneer de zorg voor een kwetsbare naaste gecombineerd wordt met een druk huishouden, een baan en een sociaal leven. De provincie Utrecht telt momenteel ruim 24 duizend zwaarbelaste mantelzorgers van 18 jaar en ouder en moet daarbij al minimaal 3 maanden duren, of het moet gaan om minimaal 8 uur zorg per week. Dit is een stijging van 67,4% ten opzichte van tien jaar eerder. Dit blijkt uit onderzoek van Independer op basis van data van het CBS en het RIVM. In Nieuwegein is dit percentage juist gedaald met 2,8% ten opzichte van de cijfers van 2012.
In Nederland geven momenteel 308.992 mantelzorgers aan dat zij zich zwaar tot overbelast voelen. 24.579 van deze zwaarbelaste mantelzorgers wonen in de provincie Utrecht. Het gaat dan om volwassenen die ten minste acht uur per week of al minstens drie maanden kosteloos zorgen voor een naaste. Dit wordt gezien als intensieve mantelzorg.
“Langdurige, intensieve zorg voor bijvoorbeeld een kind met een meervoudige handicap, een ouder met dementie of een buur met een chronische ziekte is vaak lastig te combineren met andere dagelijkse verantwoordelijkheden. Hoewel mantelzorgers zich meestal met liefde inzetten voor hun naaste, nemen ze vaak te veel hooi op hun vork, waardoor overbelasting al snel dreigt”, aldus Mirjam Prins, expert zorgverzekeringen bij Independer.
In Utrecht sterkere stijging dan elders in het land
In de provincie Utrecht is het aantal zwaarbelaste mantelzorgers in tien jaar tijd toegenomen met ruim twee derde. Deze stijging is een stuk sterker dan het landelijke gemiddelde. Op nationaal niveau nam het aantal mantelzorgers dat zich zwaar belast voelt namelijk toe met 52,7%.
Binnen Utrecht zijn er grote verschillen op gemeenteniveau. Zo is het aantal mantelzorgers in Bunnik zelfs sprake van een verdrievoudiging (+206,7%). Ook in Baarn (+161,3%) en Zeist (+143,9%) is sprake van een sterke stijging, terwijl er in Nieuwegein (-2,8%) juist een daling was ten opzichte van 2012.
Nergens in Utrecht wonen er naar verhouding zoveel zwaarbelaste mantelzorgers als in Zeist. In totaal ervaren bijna 3 op de 10 mantelzorgers uit deze gemeente ten minste zware belasting. Ook in de stad Utrecht nemen veel mantelzorgers te veel hooi op hun vork. De provinciale top 5 gemeenten met het hoogste percentage zwaarbelaste mantelzorgers is als volgt:
- Zeist: 29% van de mantelzorgers is zwaar- tot overbelast
- Utrecht: 25,9% van de mantelzorgers is zwaar- tot overbelast
- Baarn: 25,3% van de mantelzorgers is zwaar- tot overbelast
- Woerden: 24,2% van de mantelzorgers is zwaar- tot overbelast
- Leusden: 24,1% van de mantelzorgers is zwaar- tot overbelast
In Lopik lijken mantelzorgers de minste druk te ervaren, al voelt hier alsnog 10,4% van de mantelzorgers zich zwaar- tot overbelast.
Verdeling van mantelzorgers in Nederland
Hieronder is te zien welke groepen mensen in Nederland het vaakst (en het minst vaak) mantelzorger zijn. Elke staaf in de diagram staat voor het percentage van alle mensen binnen die demografische groep die mantelzorger is. Bijvoorbeeld: van alle mannen in de leeftijdsgroep 45 tot 64 en in de laagste inkomensklasse, is 15% mantelzorger.
Een aantal trends vallen op uit deze verdeling. Zo is bij vrouwen bijna altijd een hoger percentage mantelzorger dan bij mannen, ongeacht de leeftijdsgroep of de inkomensklasse. De uitschieter is vrouwen tussen de 45 en 64 jaar in de hogere inkomensklasses: van hen is 27,6% mantelzorger.
Daarnaast is het opmerkelijk dat jongere mantelzorgers vaker in een lagere inkomensklasse vallen, waar dat voor mantelzorgers in de oudere leeftijdsgroepen juist omgedraaid is.
